شناسایی qtlهای کنترل کننده صفات مورفولوژیک جو تحت شرایط تنش بور

در این مطالعه 72 لاین دابل هاپلوئید جو به همراه دو والد مورد مطالعه قرار گرفتند. این تحقیق در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار و در دو شرایط بدون تنش (شاهد) و تنش بور، در محیط کشت هیدروپونیک در سال 1392در دانشگاه زابل به اجرا درآمد. برخی از صفات مورد مطالعه شامل صفات وزن تر و خشک ریشه و بخش هوایی و نسبت آنها، طول ریشه و ساقه و نسبت آنها، طول بلندترین برگ، طول کل گیاه، تراکم کلروفیل، ضریب پایداری غشاء و درصد رطوبت نسبی برگ (rwc) بود. تجزیه¬های آماری برای بررسی های فنوتیپی صفات شامل تجزیه واریانس، مقایسه میانگین، محاسبه همبستگی¬های فنوتیپی بین صفات، تجزیه مولفه¬های اصلی و تجزیه عامل¬ها انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد، که تفاوت معنی¬داری بین لاین¬ها برای اکثر صفات مورد بررسی وجود دارد. در شرایط شاهد و تنش بور حداکثر همبستگی بین صفت طول ریشه با طول کل گیاه (925/0 و 934/0) مشاهده شد. در تجزیه به مولفه¬های اصلی در شرایط شاهد 4 مولفه در مجموع 62 درصد و در شرایط تنش بور، 5 مولفه 67 درصد از تنوع را توجیه کردند. نتایج تجزیه به عامل¬ها چندین عامل پنهانی را هم در شرایط شاهد و هم شرایط تنش بور استخراج کرد که به ترتیب بیش از 71 و 75درصد از واریانس کل را توجیه کردند. تجزیه qtl با استفاده از نقشه پیوستگی ژنتیکی حاصل از نشانگرهای مولکولی بدست آمده از 327 مارکرaflp و نرم افزار qtl cartographer به روش مکان¬یابی فاصله¬ای مرکب (cim) انجام شد. برای صفات مورد بررسی در مجموع 40 عدد qtl (24 تا برای شرایط شاهد و 16تا برای شرایط تنش) بدست آمد که واریانس فنوتیپی توجیه شده به وسیله این qtlها از 74/71-10 درصد متغیر بود. بیشترین و کمترین واریانس فنوتیپی به ترتیب برای صفات درصد رطوبت نسبی و نسبت طول ریشه به ساقه در شرایط تنش بدست آمد. lod در دامنه 31/15-51/2 قرار داشت. بیشترین و کمترین lod به ترتیب مربوط به qtlهای درصد رطوبت نسبی و وزن تر اندام هوایی بود. در این تحقیق فقط یک جایگاه واجد qtl در یک مکان قرار داشت و پایدار بود (طول برگ 3h).